آسیب به عصب دندان در قسمت ماگزیلای دهان می تواند در نتیجه حادثه، نئوپلاسم (توده ای از بافت تازه روئیده)، عفونت، یا در پی یک فرایند جراحی اتفاق بیفتد. از آنجا که با کاشت ایمپلنت می توان مشکلات اکلوژن را از بین برد، این ابزارها کمک زیادی به ارتقاء کیفیت زندگی و تغذیه فرد می کنند. با این حال، آسیب به عصب طی چنین درمانی می تواند منجر به کاهش کیفیت زندگی شود. و در صورتی که این آسیب اتفاق بیفتد، احتمال بهبود کامل بسیار اندک خواهد بود، مگر آنکه آسیب جزئی باشد.
آسیب به عصب در ایمپلنت
معمولاً آسیبی که طی کاشت ایمپلنت دندان به عصب وارد می شود، به احتمال زیاد دائمی خواهد بود زیرا مکانیزم آسیب به گونه ای است که طی کار کردن با دریل برای آماده کردن حفره ایمپلنت، یا عصب بریده می شود یا به شدت آسیب می بیند. فشردگی شدید توده عصبی رگی در نتیجه فشار ایمپلنت به جایگاه استخوانی کانال عصب می تواند باعث آسیب دائمی شود.
رادیوگراف های ساده یا توموگرافی های کامپیوتری (CT) برای بررسی اختلالات اعصاب حسی پس از کاشت ایمپلنت مفید هستند. در صورتی که این تصاویر نشان دهند کانال دست نخورده است، یا قسمت بالایی کانال آسیب اندکی دیده است، برای کاهش فشار از روی توده عصبی رگی توصیه می شود ایمپلنت اندکی بالا آورده شود یا به طور کامل خارج شود.
راهکارهایی برای پیشگیری از آسیب به عصب در ایمپلنت
خواه برای جراحی کاشت ایمپلنت، یا برای کشیدن دندان عقل، دندانپزشک باید برای بیمار خود توضیح دهد احتمال بروز صدمات نیز وجود دارد تا بیمار با آگاهی کامل رضایت نامه انجام جراحی را امضاء کند. علل آسیب به عصب ناشی از فیکسچر ایمپلنت عبارتند از آسیب مستقیم در طول فرایند استفاده از دریل، فشار ناشی از خود فیکسچر ایمپلنت، هماتوم، اِدِم، غیر عادی یا کج بودن کانال های عصبی مندیبل، و تقویت انفعالی استخوان. برای کاهش احتمال این آسیب ها متخصص کاشت ایمپلنت از راهکارهای مختلفی بهره می برند.
استفاده از ایمپلنت های کوتاه برای حفظ فاصله ایمپلنت تا عصب
امروزه، تصاویر سی تی اسکنی که قبل از جراحی تهیه می شوند برای بیمارانی که تحت جراحی کاشت ایمپلنت دندان قرار می گیرند ضروری هستند.
در قسمت هایی که ارتفاع عمودی استخوان تا کانال عصبی اندک است و لایه بالایی استخوان پیرامون کانال مندیبل نازک است و در برخی قسمت ها وجود ندارد، در صورت بروز پری ایمپلنتیت، این استخوان می تواند مستعد شکسته شدن باشد. علاوه بر این، قرار دادن فیکسچر در عمق زیاد نیز می تواند منجر به آسیب به عصب شود. بنابراین، حین طراحی محل کاشت ایمپلنت، حفظ فاصله از بالای کانال مندیبل نیز باید مد نظر قرار گیرد. به طور کلی، دریلی که برای ایجاد حفره برای جای ایمپلنت استفاده می شود تقریباً 1 میلی متر بلندتر از فیکسچر ایمپلنتی است که قرار است استفاده شود، و ارتفاع پوسته آلوئولار مندیبل بین سمت های لینگوال (زبانی) و باکال (قسمت لپ یا گونه) متغیر است. بنابراین، عمق حفره دندان در تصویر رادیوگرافی با اشعه ایکس و عمق واقعی محل ایمپلنت ممکن است متفاوت باشد. به همین دلیل قبل از آغاز فرایند جراحی باید هر دو، مورد بررسی قرار گیرند. توصیه می شود از بالای کانال مندیبل یک فاصله حداقل 3 میلی متری حفظ شود. هر دندانپزشکی بر اساس تجربه خود این فاصله را رعایت می کند. کار دیگری که می توان انجام داد استفاده از یک ایمپلنت کوتاه تر است. این کار راهکاری قابل اعتماد برای کاشت ایمپلنت در قسمت های عقب مندیبل و جلوگیری از آسیب به عصب در ایمپلنت است، که کیفیت لازم استخوان برای حفظ ایمپلنت را تضمین می کند.
تقویت استخوان جهت جلوگیری از آسیب به عصب در ایمپلنت
در صورت آتروفی (کوچک شدن غیر طبیعی عضو) استخوان که احتمال برخورد ایمپلنت به کانال عصبی زیاد است، تقویت استخوان می تواند فضای کافی برای کاشت فیکسچر را فراهم آورد. احتیاط لازم مربوط به فرایند تقویت استخوان این است که، ممکن است تنها در موقعیت هایی انجام شوند که فضای کافی برای پیوند استخوان و نیز قرار گرفتن روکش دندان روی ایمپلنت وجود داشته باشد.
تکنیک لترالیزیشن عصب
لترالیزیشن عصب فرایندی بسیار مفید برای تسهیل قرار دادن ایمپلنت در قسمت عقب مندیبل است که دچار آتروفی شده است، مخصوصاً در شرایطی که تقویت استخوان از فضای بین دو فک فراتر می رود. با انجام این فرایند، استخوان کورتیکال زیر کانال عصب از ضخامت کافی برای کاشت ایمپلنت برخوردار خواهد بود.
پرهیز از کاشت ایمپلنت در قسمت عقب مندیبلی که دچار آتروفی شده است، با قرار دادن ایمپلنت پایه در قسمت جلو
بسیاری از بیماران بواسطه از دست رفتن زود هنگام دندان های عقب فک پایین خود و آسیب به عصب فک پایین، از پروتزهای پارسیل دو طرفه استفاده می کنند. به مرور زمان، تیغه عقبی تحلیل می رود و ممکن است استفاده از دنچر دشوار شود. در این مرحله ممکن است بیمار برای کاشت ایمپلنت به جراح ارجاع داده شود تا با کاشت ایمپلنت، دیگر نیازی به استفاده از پروتز پارسیل نباشد، اما عدم وجود استخوان کافی برای کاشت ایمپلنت مانع این اقدام شود. بسته به سلامت کلی دندان های باقی مانده در جلوی دهان، و پیش بینی وضعیت آنها در دراز مدت، به دلیل وجود پوسیدگی یا بیماری لثه، ممکن است بهتر باشد این دندان ها کشیده شوند و تعدادی ایمپلنت کاشته شوند تا یک دست دندان کامل روی آنها قرار گیرد.
تزریق بی حسی موضعی
برای کاشت ایمپلنت در قسمت مندیبل پس از آسیب به عصب فک پایین، ضرورت ندارد برای بی حسی موضعی در قسمت های پایین تیغه آلوئولار، block injectionصورت گیرد. یکی از مزایای این کار این است که بیمار اطراف عصب خود حس خواهد داشت و از آنها آگاه خواهد بود، در نتیجه آسیب به آن را احساس خواهد کرد. بی حسی موضعی به اندازه ای خواهد بود که می توان ایمپلنت را به راحتی و بدون هیچ دردی داخل استخوان فک قرار داد.