دندانپزشکان با فرایندهای قانع کننده خود به افراد کمک می کنند دندان های خود را برای مدت زمان طولانی تری نگه دارند. از آنجا که طول عمر افراد افزایش پیدا کرده است و زندگی ها پر استرس تر شده است، آنها دندان های خود را سال های بیشتری در معرض عاداتی قرار می دهند که منجر به بروز ترک دندان می شوند، از جمله فشردن و ساییدن دندان ها روی یکدیگر، و جویدن اشیاء سفت و محکم. این عادات باعث می شوند دندان ها بیشتر مستعد ترک خوردن شوند.
چطور بفهمیم دندان ما ترک خورده است؟
دندان های ترک خورده علائم متعددی از خود نشان می دهند، از جمله دردهای نامنظم هنگام جویدن، که احتمالاً با اعمال فشار ناشی از گاز زدن آزاد می شود، یا درد هنگامی که دندان ها در معرض دماهای خیلی بالا یا پایین قرار می گیرند. در برخی موارد، درد ممکن است بروز پیدا کند و سپس از بین برود، و دندانپزشک در مشخص نمودن اینکه کدام دندان منشاء ناراحتی است مشکل خواهد داشت.
چرا دندان ترک خورده درد دارد؟
برای درک اینکه چرا دندان های ترک خورده درد دارند، داشتن اطلاع راجع به آناتومی دندان ها می تواند کمک کننده باشد. داخل دندان، زیر مینای سفید دندان و لایه سختی به نام عاج، بافت نرم داخل آن پالپ نامیده می شود. پالپ بافت همبندی است که حاوی سلول ها، عروق خونی، و اعصاب است.
وقتی بافت های سخت خارجی دندان ترک می خورند، جویدن می تواند موجب حرکت قطعات شود، و پالپ ممکن است تحریک پذیر شود. هنگام گاز زدن، فشار آزاد می شود، ترک می تواند به سرعت بسته شود، که منجر به بروز درد آنی و سریعی شود. تحریک پالپ دندان با جویدن می تواند چندین مرتبه تکرار شود. در نهایت، پالپ آسیب خواهد دید تا جایی که دیگر قادر نخواهد بود خود را بهبود بخشد.
نه تنها حین جویدن در دندان درد وجود خواهد داشت، بلکه نسبت به دماهای خیلی زیاد یا خیلی کم حساس خواهد شد. گاهی اوقات، دندان ترک خورده ممکن است به صورت خود به خود درد داشته باشند. ترک های بزرگ ممکن است منجر به عفونی شدن بافت پالپ دندان شوند، که می تواند به استخوان و بافت های لثه اطراف دندان منتشر شود.
دندان ترک خورده چگونه درمان می شود؟
انواع مختلفی ترک دندان وجود دارد. درمان و نتایج آن برای دندان به نوع ترک، محل و میزان بزرگی آن بستگی دارد. انواع ترک ها عبارتند از:
ترک های مویی
ترک های مویی ترک های بسیار ریزی هستند که تنها لایه بیرونی مینای دندان را تحت تأثیر قرار می دهند. این ترک ها در دندان های افراد بزرگسال بسیار شایع هستند. آنها بسیار نازک هستند و هیچ دردی بوجود نمی آورند، و غیر از ظاهر هیچ نگرانی دیگری بوجود نمی آورند.
شکستگی کاسپ
وقتی کاسپ (قسمت برجسته سطح جونده دندان) ضعیف می شود، گاهی اوقات منجر به شکستگی می شود. کاسپ ضعیف ممکن است به صورت خود به خود شکسته و کنده شود، یا ممکن است لازم باشد توسط دندانپزشک برداشته شود. وقتی این اتفاق رخ می دهد، معمولاً درد به صورت خود به خود تسکین پیدا می کند. کاسپ شکسته به ندرت به پالپ دندان آسیب می زند. بنابراین، بعید است درمان ریشه (عصب کشی) لازم باشد. معمولاً با قرار دادن یک روکش کامل روی دندان توسط دندانپزشک می توان آن را حفظ نمود.
ترک های عمودی
این نوع ترک ها از سطح جونده دندان به صورت عمودی به سمت ریشه آن امتداد پیدا می کنند. دندان ترک خورده به طور کامل به دو تکه مجزا تقسیم نمی شود. به دلیل وضعیت یا موقعیت ترک دندان، آسیب به پالپ بسیار شایع است. درمان ریشه دندان معمولاً برای درمان پالپ آسیب دیده لازم است. در آخر، دندانپزشک دندان شما را با یک روکش احیاء خواهد کرد تا تکه های آن را کنار یکدیگر نگه دارد و از دندان ترک خورده محافظت نماید. گاهی اوقات، ممکن است ترک تا زیر خط لثه امتداد پیدا کند، که نیاز به کشیدن خواهد داشت. در تصویر زیر دو نمونه دندان قابل درمان و غیر قابل درمان را مشاهده می کنید.
تشخیص زود هنگام مهم است. حتی با بزرگنمایی و تاباندن نور مخصوص، گاهی اوقات تشخیص مقدار بزرگی ترک دشوار است. دندان ترک خورده اگر درمان نشود به تدریج بدتر خواهد شد، تا در نهایت منجر به از دست رفتن دندان شود. تشخیص و درمان زود هنگام برای نجات دندان حیاتی هستند.
دندان دو نیم شده
دو نیم شدن دندان اغلب نتیجه پیشرفت دندان ترک خورده در طولانی مدت است. دندان دو نیم شده اغلب با یک ترک با اجزاء قابل تشخیص شناسایی می شود. دندان دو نیم شده را نمی توان دست نخورده نجات داد. با این حال، وضعیت و نیز مقدار ترک مشخص خواهد کرد آیا هیچ بخشی از دندان قابل نجات است یا خیر. در برخی نمونه های نادر، درمان اندودانتیک (درمان ریشه دندان) و یک روکش می توانند برای نجات بخشی از دندان مورد استفاده قرار بگیرند.
شکست عمودی ریشه دندان
شکستگی های عمودی ریشه دندان ترک هایی هستند که از قسمت ریشه آن آغاز می شوند و رو به بالا به سمت سطح جونده آن امتداد پیدا می کنند. آنها اغلب کمترین علائم و نشانه ها را از خود نشان می دهند و بنابراین ممکن است مدتی پنهان باقی بمانند. ترک های عمودی ریشه دندان اغلب زمانی کشف می شوند که استخوان و لثه اطراف آن عفونی شوند. درمان این نوع ترک ها معمولاً کشیدن دندان است. با این حال ، گاهی اوقات اگر بتوان بخشی از دندان را با برداشتن ریشه ترک خورده نجات داد، انجام جراحی اندودانتیک جراحی اندودانتیک صحیح است.
آیا پس از درمان دندان ترک خورده، دندان کاملاً بهبود پیدا می کند؟
برخلاف استخوان شکسته، ترک یا شکستگی دندان هرگز بهبود پیدا نخواهد کرد. برخی ترک ها علیرغم درمان، ممکن است روند پیشرفت خود را ادامه دهند و از هم جدا شوند، و منجر به از دست رفتن دندان شوند. قرار دادن روکش دندان روی دندان ترک خورده بیشترین محافظت را بوجود خواهد آورد اما موفقیت در تمام موارد را تضمین نخواهد کرد.
درمانی که شما برای ترک دندان دریافت می کنید، مهم است زیرا درد را تسکین خواهد داد و احتمال اینکه ترک بدتر نخواهد شد نیز وجود دارد. اکثر دندان های ترک خورده وقتی درمان می شوند به عملکرد طبیعی خود ادامه خواهند داد و سال ها جویدن راحت را فراهم خواهد آورد. دندانپزشک با شما راجع به تشخیص و توصیه های درمانی صحبت خواهد کرد.