ضرورت وجود استخوان کافی برای ایمپلنت دندانی
ایمپلنت‌های دندانی درون استخوان فک قرار می‌گیرند تا جایگزین ریشه‌ی دندانی شوند که از دست رفته است. این ایمپلنت معمولا از جنس تیتانیوم است و در آن از الگوی پیچ و مهره استفاده شده است و مخروطی شکل است. ایمپلنت، تاجی (روکشی) را نگه می‌دارد که جنبه زیبایی دارد اما ظاهر و عملکرد آن کاملا شبیه دندان‌های طبیعی است. یکی از ضروریات پیش از ایمپلنت دندان، وجود استخوان کافی در فک است. موفقیت ایمپلنت دندانی تا حدودی به استخوان پایه‌ای بستگی دارد که آن را نگه خواهد داشت. ایمپلنت به یک پایه‌ی منسجم و مطمئن نیاز دارد تا روی آن تثبیت گردد.
حجم ناکافی استخوان یا کیفیت نامناسب آن مانعی برای داشتن ایمپلنت‌های دندانی نخواهد بود. فرایندهایی وجود دارند که می‌توان با استفاده از آنها استخوان را بازسازی و تقویت نمود. اگر نیاز است حجم استخوان افزایش یابد، ارزش دارد که برای آن وقت اضافی صرف کرد و تلاش نمود. پیوند استخوان موفق به فک اجازه می‌دهد به میزان کافی محکم باشد تا ایمپلنت دندانی را نگه دارد و نتیجه‌ی ایمپلنت فوق العاده شود.
علل از دست رفتن استخوان
چنانچه استخوان به شکل عادی استفاده نشود، یا در معرض عفونت یا آسیب قرار گیرد، از دست خواهد رفت. فرایند طبیعی آتروفی (کوچک شدن یا تحلیل رفتن بافت به صورت طبیعی) یا جذب مجدد می‌تواند منجر به از دست رفتن تدریجی استخوان یا تحلیل آن شود. این اتفاق زمانی رخ می‌دهد که پس از افتادن دندان استخوان اطراف دندان از دست رفته دیگر در معرض فشارهای ناشی از جویدن قرار نخواهد گرفت و به تدریج ضعیف خواهد شد و تحلیل خواهد رفت. تحلیل استخوان با افزایش سن، آسیب، بیماری پریودنتال (لثه) و نیز استفاده از دنچرهای قدیمی نیز اتفاق می‌افتد. هنگامی که دنچر درون دهان قرار دارد، فشار ناشی از جویدن باعث می‌شود دنچر به لثه فشار آورد و موجب کاهش جریان خون در آن منطقه شود، که می‌تواند میزان تحلیل استخوان را افزایش دهد.
علل نیاز به استخوان کافی برای کاشت ایمپلنت دندانی
چنانچه استخوان در قسمت فک به میزان کافی عمیق یا ضخیم نباشد، ممکن است نیاز باشد پیش از کاشت ایمپلنت پیوند استخوان صورت گیرد. جویدن عملی قوی است و می‌تواند فشار زیادی به فک وارد آورد. ایمپلنت‌هایی که جایگزین دندان‌های از دست رفته می‌شوند باید آنقدر بزرگ باشند تا بتوانند فشارهای ناشی از جویدن را تحمل کنند و باید به میزان کافی استخوان وجود داشته باشد تا ایمپلنت را در خود نگه دارد. اگر ایمپلنت‌ها درون استخوان ناکافی قرار گیرند، ممکن است ایمپلنت با شکست مواجه شود.
نحوه‌ی بررسی استخوان پیش از کاشت ایمپلنت دندانی
معاینه‌ی بالینی دهان و رادیوگرافی به دندانپزشک اجازه خواهند داد تا استخوان فک بیمار را ارزیابی نماید. در برخی موارد، مقطع نگاری رایانه‌ای با اشعه‌ی مخروطی (سی تی اسکن دندان- CBCT) برای بررسی و ارزیابی و اندازه گیری میزان تراکم استخوان تجویز خواهد شد. سی تی اسکن دندان از تکنیک‌های پیشرفته‌ی اشعه‌ی ایکس استفاده می‌نماید تا تصویری سه بعدی از استخوان فک تولید کند. اطلاعات ارائه شده در این تکنیک عبارتند از: ارتفاع، ضخامت، تراکم و شکل استخوان. بعلاوه اجزاء حیاتی مجاور دندان مانند اعصاب، رگ‌های خونی و سینوس فک بالا را نشان خواهد داد.
درمان کمبود استخوان کافی پیش از کاشت ایمپلنت دندانی
چنانچه بر اساس تشخیص دندانپزشک، استخوان کافی برای حمایت از ایمپلنت وجود نداشته باشد، استخوان موجود نیاز به تقویت و بازسازی خواهد داشت. تقویت استخوان اصطلاحی است که فرایندهای مختلف “ساخت” استخوان را پوشش می‌دهد. دندانپزشک متناسب با نوع کمبود استخوان و محل و تعداد ایمپلنت‌هایی که قرار است مورد استفاده قرار گیرند، روش مناسب تقویت آن را انتخاب خواهد کرد.
اکثر فرایندهای تقویت استخوان، پیوند استخوان را شامل می‌شوند که عبارت است از افزودن استخوان به فک.
منابع تامین استخوان اضافی برای پیوند پیش از کاشت ایمپلنت
پیوند استخوان می‌تواند مصنوعی باشد یا منشا حیوانی یا انسانی داشته باشد:
- اتو گرافت (Autograft) یا پیوند استخوان از خود بیمار: برای بسیاری از کلینیک‌های دندانپزشکی، استفاده از استخوان خود بیمار برای پیوند، یک “استاندارد طلایی” محسوب می‌شود. این استخوان اضافی معمولا از پشت دندان‌های عقبی در فک پایین یا از چانه گرفته می‌شود. گاهی اوقات از استخوان لگن یا استخوان قلم پا (استخوان درشت نی) استفاده می‌شود.
- آلو گرافت (Allograft) یا پیوند استخوان از انسان: در این نوع پیوند، استخوان به جای آنکه از خود بیمار گرفته شود از بانک معتبر بافت‌های انسانی گرفته می‌شود.
- زِنو گرافت (Xenograft) یا پیوند استخوان از حیوان: در این نوع پیوند از استخوان حیواناتی مانند گاو یا خوک آزمایشگاهی استفاده می‌شود.
- آلو پلاست گرافت (Alloplastic graft): مواد این نوع پیوند استخوان ساخته‌ی دست انسان و مصنوعی هستند که ویژگی‌های آنها شبیه استخوان طبیعی است.
تمام مواد مختلف پیوند، زمینه‌ای فراهم می‌آورند که استخوان جدید درون آن رشد خواهد کرد.
تاثیر پیوند استخوان روی طول درمان ایمپلنت دندانی
پیوندهای استخوانِ اندک را می‌توان درست روزی انجام داد که کاشت ایمپلنت صورت می‌گیرد. اما روال معمول این است که، پیوند استخوان چند ماه پیش از کاشت ایمپلنت انجام شود که معمولا طول درمان را افزایش خواهد داد.
در مواردی که پیوند استخوان لازم گسترده است، ایمپلنت تنها زمانی کاشته می‌شود که استخوان پیوند داده شده با استخوان موجود پیوند خورده باشد (فرایند پیوند با استخوان osseointegration). پس از پیوند، ممکن است نیاز باشد 4 تا 6 ماه صبر کنید تا استخوان با موفقیت ساخته شود. طول درمان به محل پیوند و تراکم استخوان نیز بستگی خواهد داشت. در صورتی که همه چیز خوب پیش رود، می‌توان از دندان‌های موقتی، مثل دنچر یا بریج، استفاده نمود تا در فاصله‌ای که استخوان جدید شکل می‌گیرد بین دندان‌ها فاصله وجود نداشته باشد. مانند هر جراحی دیگری، ضرورت دارد که تاریخچه‌ی پزشکی خود را با جراح ایمپلنت خود در میان بگذارید تا شما را از تمام خطرات و مزایای جراحی آگاه سازد.