با موفقیت ایمپلنتهای دندانی، تخصص دندانپزشکی به سمت کاربرد ایدههای نو حرکت کرده است که طول درمان را کاهش داده و کیفیت زندگی بیماران را چند برابر کرده است. ثابت شده است که ایمپلنتهای دندانی از جمله روشهای موثر ترمیم دندانها و بازیابی کامل یا نسبی قابلیت جویدن آنها در افرادی است که هیچ دندانی ندارند. اما ممکن است در نتیجهی ضعیف بودن یا کاهش حجم استخوان یا پنوماتیزیشن (pneumatization – ایجاد سلولها یا حفرههای هوا) سینوسهای فک بالا یا هر دو عامل، زاویههای نامطلوب در ایمپلنتها ایجاد شود. در صورتی که متخصص پروتز و کاشت ایمپلنت با این حالت مواجه شود ممکن است بیمار تحت جراحیهای تهاجمی مانند لیفت سینوس یا تقویت استخوان قرار گیرد است که معمولا به علت برخی دلایل ممکن است امکان انجام آنها وجود نداشته باشد. در این صورت بهترین گزینهی موجود، استفاده از اباتمنتهای زاویه دار است. شواهد حاکی از آن است که جراحیهای بالینی اباتمنتهای زاویه دار با توجه به واکنش بافت نرم و میزان دوام ایمپلنت، قابل مقایسه با ایمپلنتهای صاف هستند.
تفاوت ایمپلنتهای عمودی و ایمپلنتهای زاویه دار
همانطور که از نام آنها برمیآید، ایمپلنتهای عمودی به صورت عمودی یا موازی با دندانهای مجاور درون استخوان یا سطح آکلوزال قرار میگیرند. موفقیت ایمپلنت دندانی از نظر جنبههای مختلفی مانند پیوند آن با استخوان، میزان تحلیل استخوان در اطراف ایمپلنت، محافظت از بافت در برابر عفونت، سلامت عمومی بیمار و محل قرار گیری ایمپلنت بستگی دارد.
در صورت عدم محیا بودن شرایط لازم برای کاشت ایمپلنت به صورت عمودی، ایمپلنت به صورت زاویه دار در استخوان آلوئولار قرار میگیرد. هر چند در ابتدا، به علت برخی شرایط آناتومیک بدن که مانع میشدند جراح ایمپلنتها را در چنین نواحی قرار دهد، ایمپلنتها به صورت زاویه دار کار گذاشته میشدند. این محلها عبارتند از سینوس فک بالا، کانال عصبی استخوان آلوئولار فک پایین، سوراخ چانهای (سوراخی در فک پایین برای عبور رگها و اعصاب چانهای)، فرو رفتگی استخوان فک در سطح زبانی و نیز فرو رفتگی استخوان فک در سطح باکال. پس از مدتی برای موارد تحلیل شدید استخوان فک بالا، به جای تقویت یا پیوند استخوان، این تکنیک مورد استفاده قرار گرفت که با موفقیت همراه بود.
در این تکنیک نیاز بود از اباتمنتهای زاویه دار استفاده شود تا مسیر موازی برای کشیدن آخرین دندان مصنوعی ایجاد شود. استفاده از اباتمنتهای پیش ساخته ضروری بود تا بتوان مسیر حفرههای دسترسی به پیچها را هدایت کرد و آنها را در مسیر معمول ایمپلنت قرار داد تا در ساخت و کارگذاری دندان مصنوعی نهایی کمک کننده باشد.
فواید ایمپلنت زاویه دار
- حداکثر استفاده از میزان استخوان موجود.
- ثبات ایمپلنت، حتی در صورت وجود حجم اندکی استخوان: از ایمپلنتهای بلندتر میتوان در حداقل میزان استخوان موجود استفاده نمود. از این طریق، میزان تماس استخوان با ایمپلنت به حداکثر میزان ممکن میرسد و نیاز به تقویت عمودی استخوان را کاهش میدهد.
- نتایج بالینی بهتر.
- عدم نیاز به پیوند استخوان که عملی تهاجمی است و نتایج آن قابل پیش بینی نیستند.
- معمولا در بیماران دارای شرایط بدنی مختلف که پیوند استخوان روی آنها قابل انجام نیست، گزینهی مناسبی است.
- زاویه دار بودن اباتمنت اجازهی قرار دادن ایمپلنتهایی را میدهد که ربطی به ساختار آناتومیک استخوان ندارند.
- استفاده از ایمپلنتهای دندانی کج به جای واحدهای کانتی لور دیستال (distal cantilever) از فواید بیومکانیکی نیز برخوردار است.
- بدون انجام جراحی پیوند استخوان یا لیفت سینوس میتوان طول کانتی لور را کاهش داد.
- طراحی ایمپلنت به گونهای است که در برابر خطر شکست بسیار مقاوم است.
- این امکان را فراهم آورده است تا فرایند ترمیم دندان بسیار ساده باشد.
- فرایندی موثر و بی خطر است که میتواند جایگزین فرایند تقویت سقف سینوس فک بالا و پنوماتیزیشن سینوس فک بالا شود.
- ایمپلنتهایی که در جهت دیستال کج شدهاند بهتر از ایمپلنتهای عمودی کار توزیع نیروی وارده را انجام میدهند و توزیع بار نیروی جویدن را بهبود میبخشند.
- کاهش هزینههای جراحی
- کاهش طول درمان
- پیش بینی عالی در کوتاه مدت و نیز در دراز مدت.
معایب اباتمنت ها
- این فرایند به شدت نسبت به تکنیک مورد استفاده حساس است.
- جراح باید مهارت زیادی داشته باشد.
- کامپیوتر قادر است استنت جراحی را هدایت نماید تا ایمپلنت در جای درست خود قرار بگیرد. استنت ابزاری اکریلیک است که باعث قرار گیری ایمپلنت در بهترین جای ممکن میشود.
- حتی کوچکترین تغییر در زاویهی ایمپلنت نیز ممکن است بیمار و جراح را با مشکل مواجه سازد.
- مطالعاتی که در دراز مدت به بررسی نتایج این شیوه پرداخته باشند صورت نگرفته است.
شرایط لازم برای استفاده از ایمپلنتهای زاویه دار
- استفاده از ایمپلنتهای زاویه دار باید محدود به شرایطی شود که تراکم استخوان از کیفیت لازم برخوردار نیست.
- ایمپلنتهای زاویه دار تنها باید پس از طراحی سه بعدی درون فک قرار داده شوند.
- در صورتی که زاویهی ایمپلنت افزایش یابد (بیشتر از 30 درجه) موجب میشود فشار بیشتری به نقطهی اتصال ایمپلنت- استخوان و ایمپلنت- اباتمنت وارد شود. بنابراین باید از زاویههای زیاد پرهیز شود.
- زاویههای درون ایمپلنت باید تنها به یک طرح سه بعدی محدود شود تا ترمیم زیبایی را راحتتر کند.
- باید از ترمیمهای تک دندانها و بریجهای کانتی لور روی ایمپلنتهای زاویه دار پرهیز شود و تنها هدف انجام آن باید اتصال ایمپلنتها باشد.