همانطور که پیش تر اشاره کردیم دست دندان ها جایگزینی مصنوعی برای دندانهای طبیعی هستند و همانند هر پروتز دیگری نمیتوانند دقیقا همانند دندانهای طبیعی عمل کنند از این رو برای مراقبت و کارکرد صحیح آنها باید نکاتی را رعایت نمود که در ادامه به آن اشاره می کنیم.
خوردن
بر خلاف دندانهای طبیعی که در داخل استخوان قرار گرفته اند دست دندان ها بر روی بافتی نرم و متحرک قرار دارند. این بدان معناست که دست دندان خصوصا در فک پایین در هنگام غذا خوردن و صحبت کردن اندکی جا به جا خواهند شد با گذشت زمان به خوردن غذا با دست دندان های خود عادت خواهید نمود.
رعایت نکات زیر میتواند سودمند باشد:
- با غذاهای نرم که به راحتی جویده میشوند آغاز کنید همانند ماهی, پنیر, تخم مرغ, سبزیجات آبپز و بستنی
- غذا را به تکه های کوچکتر تبدیل کنید
- با هر دو طرف دهان خود غذا را بجوید این کار به ثبات بیشتر دست دندان کمک خواهد کرد
- گاز گرفتن غذاها خصوصا خوراکیهای سخت با دست دندان دشوار است و موجب بیرون راندن denture فک بالا از جای خود میشود از اینرو غذاهایی مانند سیب و ذرت باید پیش از غذا خوردن به تکه های کوچکتر تقسیم شوند.
- از آنجا که دنچر احساس دما را کاهش میدهد برای جلوگیری از سوختگی مخاط دهان از خوردن و اشامیدن غذاها و نوشیدنیهای داغ خودداری کنید
چهره جدید
بیماران باید درک کنند که وضع ظاهری آنها با دنچرهای جدید، با گذشت زمان طبیعی تر خواهد شد. در ابتدا دنچرها به صورت اجسامی غریب و حجیم در دهان احساس شده و باعث احساس پری لبها و گونهها میشوند. لبها نمی توانند بلافاصله با شکل لبههای دنچر،انطباق یابند و ممکن است در ابتدا، تغییر شکل یافته،به نظر برسند. کشش عضلانی ممکن است موجب وضع ظاهری ناخوشایندی شود که اگر بیمار آرامش داشته و اعتماد به نفس بیشتری به دست آورد، بهبود می یابد. باید به بیماران گفت که از نشان دادن دنچرهایشان به دوستان کنجکاو خود داری کنند تا هنگامی که اعتماد به نفس کافی به دست آورده و بتوانند دنچرها را به بهترین شکلنشان دهند. اگر بیماران از این گفته پیروی نکنند، ممکن است نسبت به دنچرهاقضاوت غیر عادلانه و نگرشی پیدا کنند که غلبه بر آن برای دندانپزشک دشوار است. در طی دوره بیدندانی یا نیمه دندانی، فاصله بین قوسی به تدریج کاهش یافته و لبها حالت افتادهای پیدا میکنند. این تغییرات آن چنان تدریجی به وقوع می پیوندند که خانواده و دوستان متوجه آنها نمی شوند. بنابراین، تصحیح وضعیت عضله حلقوی دور لب و بازسازی کانتور و ارتفاع قبلی صورت به وسیلۀ دنچرهای جدید، ممکن است تغییری در وضع ظاهری بیمار ایجاد کند که بیش از حد به نظر برسد. بر این مشکل، فقط با گذشت زمان غلبه میشود و باید به بیماران توصیه شود که در طی این دوره سازش صبر داشته باشند.
صحبت کردن
معمولا بیماران در آغاز استفاده از دست دندان های جدید اندکی در صحبت کردن دچار مشکل میشوند. این مشکل در هنگام تلفظ کلماتی با حروف “س” و “ف” بیشتر خود را اشکار میسازد. با اندکی ممارست و با گذشت زمان این مشکل برطرف خواهد شد. فرو دادن آب دهان پیش از صحبت کردن با کمک به حفظ ثبات دنچر میتواند کمک کننده باشد.
نقاط آزردگی
در طول 24 ساعت نخست پس از قرارگیری دنچر نقاط کمی در دهان دچار آزردگی میشوند که متخصص با اعمال تغییرات جزیی در دنچر آنها را برطرف خواهد کرد. در دو جلسه ویزیت مجدد یکی 24 ساعت و دیگری یک هفته بعد از قرارگیری دنچر این مشکلات برطرف خواهند شد
بزاق دهان
بزاق نقش مهمی در کارکرد صحیح دنچر دارد. بزاق به چسبیدن دنچر به نسوج زیرین آن کمک میکند و فشار وارد شده به لثه ها بر اثر جویدن را تعدیل میکند و به بلع غذا نیز کمک میکند. زمانی که شما نخست شروع به استفاده از دنچرها میکنید میزان بزاق دهان افزایش میاید که طبیعی بوده و با گذشت حدود یک هفته برطرف میشود.
بهداشت دهان و دست دندان
دنچرها باید هر شب و هر روز صبح و همچنین بعد از هر وعده غذایی تمیز شوند. هنگام خوردن غذا, مقداری غذا به زیر دنچرها نفوذ میکند و در صورت باقی ماندن, موجب آزردگی و التهاب آن ناحیه میشود. بنابراین بعد از هر وعده غذایی دنچر را از دهان خارج کنید و دهان خود و دنچر را شست و شو دهید. از شستن دنچر با آب داغ یا آب جوش خودداری کنید چرا که گرمای زیاد میتواند شکل اصلی دنچر را بر هم بزند.
توصیه میشود هنگام تمیز کردن آنها حوله یا ظرفی پر از آب را زیر دستان خود قرار دهید تا در صورت افتادن از شکستگی آنها جلوگیری شود. با کمک یک مسواک بسیار نرم دبری ها و باقی مانده های مواد غذایی را پاک کنید. از خمیردندان به هیچ وجه استفاده نکنید و از مایع ظرفشویی یا خمیرهای مخوص دنچر استفاده کنید.
دنچرها یا باید در دهان باشند و یا در آب و محلولهای مخصوص دنچر. در مواقعی که به محلولهای مخصوص دسترسی ندارید میتوانید از سرکه استفاده کنید (یک قاشق چایخوری سرکه در یک فنجان آب)
در کنار مراقبت از دنچر نباید از لثه و زبان خود نیز غافل شوید. با یک مسواک نرم هر شب لثه ها و زبان خود را تمیز کنید. به جز شب اول استفاده از دنچر, دنچرها باید هرشب ( به مدت 3-4 ساعت) از دهان خارج شوند تا به نسوج لثه اجازه استراحت داده شود. ویزیتهای مرتب برای حفظ سلامت دهان و دنچر مهم هستند. در این جلسات متخصص با بررسی وضعیت مخاط دهان و ثبات دنچر در صورت لزوم تغییراتی را در دنچر اعمال میکند. در صورتیکه دنچر بر اثر بی احتیاطی دچار شکستگی, ترک خوردگی یا موارد مشابه شد حتما به متخصص مراجعه کنید و به هیچ وجه خود سعی در تعمیر دنچر نکنید.