پیت و فیشور سیلانت

سیلانت چیست؟

سیلانت نوعی مواد پلاستیکی شفاف یا مات است که روی شیارها و گودی های دندان ها اعمال می شود. جایی که اغلب پوسیدگی اتفاق می افتد. هدف استفاده از سیلانت ها ایجاد یک مانع فیزیکی برای مسدود کردن شیارها و فرو رفتگی ها و نیز محافظت از آنها در برابر باکتری ها و ذرات غذا است. از آنجا که سیلانت عمیق ترین و پر پیچ و خم ترین آناتومی ها را پوشش می دهد، انجام کارهای بهداشتی دهان را ساده تر می کند، زیرا پاکسازی دندان های سیل شده راحت تر انجام می شود. سیلانت ها سالهاست که با اهداف بالینی مورد استفاده قرار گرفته اند. نخستین نسل سیلانت ها رزین های مایعی بودند که روی دندان ها قرار می گرفتند، و با نور ماوراء بنفش پولیمریزه می شدند.

امروز نور ماوراء بنفش با موادی تعویض شده اند که به صورت شیمیایی کیور می شوند و موادی که با منابع بی خطرتر و کارآمدتر پلیمریزاسیون نور کیور می شوند، تا امواج نوری ماوراء بنفش.

پیت و فیشور سیلانت
پیت و فیشور سیلانت

چرا استفاده از سیلانت ها ضروری است؟

اغلب پاکسازی سطوح شیارها و فرو رفتگی های روی دندان ها، بواسطه ماهیت آناتومی آنها، دشوار است و می توانند در معرض خطر پوسیدگی قرار داشته باشند. این مکان ها محل مناسبی برای پنهان شدن و گیر کردن ذرات غذا، تشکیل و تجمع پلاک های دندانی، و رشد باکتریایی هستند. تصاویر میکروسکوپی از سطوح دندان ها نشان می دهند، فیشورها (شیارهای روی دندان ها) آنقدر کوچک هستند که فرچه های مسواک قادر به دسترسی به عمق آنها نیستند. بنابراین، حتی مراقبت های عالی و فوق العاده خانگی هم موفق به پاکسازی شیارهای عمیق نمی شوند.

پیت و فیشور سیلانت
پیت و فیشور سیلانت

نگرانی دیگری که بابت پیت ها و فیشور سیلانت ها وجود دارد، این است که مستعد مقاومت در برابر فلوراید هستند. تحقیقات حاکی از این هستند که درمان های موضعی با فلوراید، در محافظت از سطوح پیت ها و فیشورها، نسبت به سطوح صاف و صیقلی مینای دندان ها، تأثیر گذاری کمتری دارند. این به این معنا نیست که فلوراید روی سطوح پیت و فیشور کارآمد نیست؛ با این حال، فلوراید تراپی موضعی به طور انتخابی، تا میزان زیادی برای سطوح صاف و صیقلی مفیدتر از سطوح شیارها و فرورفتگی های دندان است و تصور می شود این تا میزان زیادی به آناتومی دندان مربوط باشد.

عواملی که روی تأثیرگذاری پیت و فیشور سیلانت تأثیر می گذارند

عوامل متعددی هستند که باید در رابطه با تأثیر گذاری سیلانت ها مورد توجه قرار بگیرند. گرچه برخی مطالعات حاکی این هستند که سیلانت ها طی دوره زمانی یک یا چند سال مؤثر هستند، اما در طولانی مدت موفق عمل نمی کنند. به همین دلیل، مراقبت از سیلانت ها ضروری است و این احتمالاً در مورد افراد بزرگسالی که ممکن است در دوره خطر پوسیدگی باشند، دشوارتر است. در صورتی که این بیماران تحت نظر قرار بگیرند، سیلانت ها می توانند تنها باعث شوند قرار گیری نخستین ترمیم روی دندان به جای دوران کودکی در دوران نوجوانی انجام شود. سه عامل دیگر نیز وجود دارند که در باقی ماندن سیلانت ها در جای خود تأثیر بسزایی دارند، که عبارتند از:

  • محل دندان در دهان- سیلانت های روی دندان های قدامی بیشتر باقی می مانند؛ مندیبل نیز محل بهتر از ماگزیلا برای سیلانت ها است.
  • مهارت دندانپزشک- دندانپزشک های ماهرتر و با تجربه تر قادرند درمان های ماندگارتری ارائه دهند.
  • سن بیمار- هر چه بیمار جوان تر و سن او کمتر باشد، بواسطه عادات و نحوه رفتارهای کودک و/ یا وضعیت بیرون آمدن دندان، مراقبت از دندان ها نیز ضعیف تر است.

مراحل اعمال سیلانت روی پیت ها و فیشورها

آماده سازی دندان

نصف دندان های یک قوس دندانی یا حتی یک دندان می توانند برای اعمال سیلانت آماده شوند. باید این دندان ها با دقت معاینه و بررسی شوند تا تأیید شود هیچ پوسیدگی روی دندان وجود ندارد. این کار با خشک کردن دندان با هوا، و پس از آن با تاباندن نور و رنگ کردن دندان انجام می شود. این کار باید با دقت تمام انجام شود زیرا خود ابزارهای معاینه هم می توانند به سطح مینای دندان ها آسیب برسانند. به همین دلیل استفاده از رنگ برای معاینه، نسبت به معاینه با ابزارها در اولویت قرار دارد.

پیت و فیشور سیلانت
پیت و فیشور سیلانت

سپس دندان به خوبی (به مدت 10 تا 15 ثانیه) پاکسازی می شود و به طور صحیح با ترکیبی از پودر pumice و آب، مسواک زده می شود. مهم است این ترکیب حاوی هیچ روغن یا فلورایدی نباشد. بعلاوه، از آنجا که فلوراید باعث می شود بیرونی ترین لایه دندان در برابر دمینرالیزیشن و اسید اِچ کردن مقاوم تر شود، فلوراید تراپی در صورتی که نیاز باشد، باید پس از قرار گیری سیلانت روی دندان، و نه قبل از آن، انجام شود. پس از آنکه سطوحی که قرار است سیل شوند به خوبی پاکسازی شدند، به مدت 10 تا 15 ثانیه شستشو داده می شوند و به مدت 10 تا 15 ثانیه هم خشک می شوند.

تکنیک ایزوله کردن دندان

قبل از قرار گیری سیلانت روی دندان، باید به شیوه ایزولاسیون دندان توجه کافی شود زیرا برای موفقیت حفظ سیلانت، حفظ یک بستر خشک فوق العاده مهم است. این هدف با انجام دو کار اساسی قابل دستیابی است: 1) استفاده از رابر دم یا 2) استفاده از نگهدارنده های حلقه ای پنبه ای. تحقیقات نشان می دهند، موفقیت نتایج هر دو روش ایزوله سازی یکسان است.

پیت و فیشور سیلانت
پیت و فیشور سیلانت

استفاده از رابر دم

در صورتی که دندان هایی که نیاز به ترمیم دارند در یک قسمت قرا داشته باشند، باید از رابر دم استفاده شود زیرا می توان پس از تزریق داروی بی حسی دندان ها را ایزوله کرد. برخی دندانپزشک ها ترجیح می دهند برای سیلانت کردن دندان ها همیشه از رابر دم استفاده کنند. با استفاده از بی حس کردن موضعی اطراف بافت های لثه دندان هایی که بی حس نشده اند و قرار است رابر دم به آنها گیر داده شود، معمولاً می توان گیره را به راحتی قرار داد. علاوه بر این، اطراف گیره های رابر دم می توان بی حسی موضعی قرار داد تا به انجام این فرایند کمک کرد.

 

پیت و فیشور سیلانت
پیت و فیشور سیلانت

 

استفاده از هولدرهای رول پنبه

برای دندان های ماگزیلا، کنار دندان هایی که قرار است سیل شوند Dri-Angle قرار داده می شود. این ابزار هم مجرای غده بناگوشی را پوشش می دهد و هم دندان ها را ایزوله می کند. به بیمار باید هشدار داد که دهان خود را باز نگه دارد و از لیسیدن دندان ها اجتناب نماید. استفاده از آینه به عنوان مانع بین دندان ها و زبان نیز می تواند کمک کننده باشد.

 

پیت و فیشور سیلانت
پیت و فیشور سیلانت

در قوس دندانی پایین استفاده از Dri-Angle غیر ضروری است. برای عقب بردن زبان از محلی که دندانپزشک در حال کار است، آینه معمولاً کمک ارزشمندی است. هولدر رول پنبه ای برای ایزوله کردن دندان های مندیبل و ایجاد مانع برای زبان کمک کننده است. دقت داشته باشید که این ابزارها نمونه راست و چپ دارند. در برخی موارد، دندان می تواند با قرار دادن رول پنبه خشک روی رول های خیس، خشک نگه داشته شود. ممکن است لازم باشد دندانپزشک از آینه یا انگشتان برای عقب نگه داشتن زبان و سطح باکال استفاده کند در حالی که دستیار او با رول های پنبه ای کار می کند.

 

تمیز کردن دندان با اسید

گام بعدی فرایند اسید اِچ کردن یا اسید کاندیشن کردن (تمیز کردن دندان با اسید) است. این حیاتی ترین گام فرایند تکنیک اعمال سیلانت است، زیرا باقی ماندن سیلانت در جای خود به اسید کاندیشن کردن درست سطح دندان ها بستگی دارد. اِچ کردن باعث می شود قابلیت پذیرش باندینگ دندان با سیلانت افزایش یابد. طی این گام حیاتی، خشک نگه داشتن دقیق و با دقت دندان برای موفقیت آمیز بودن باندینگ ضروری است.

دندان با محلول 30 -50% اسید فسفریک خنثی اچ می شود. زمان اچ کردن، هم برای دندانه های شیری و هم برای دندان های دائمی، 60 ثانیه است. طی فرایند اسید اچ کردن مهم است اسید به آرامی پخش شود و مجدداً تکمیل شود. اسید کاندیشن کردن موجب بالا رفتن میزان تخلخل سطح مینای دندان ها، و افزایش سطح، و نیز پاکسازی مینای دندان می شود. اسید اچ کردن باید به سطوح دندان هایی محدود شود که قرار است سیلانت شوند و باید مراقب بود اسید از همه بافت های نرم دور بماند.

پچس از اسید اچ کردن دندان ها به مدت 10- 15 ثانیه شستشو داده می شوند تا اسید و باقیمانده های آن از سطح آنها پاک شود. سپس دندان ها به مدت 10- 15 ثانیه به دقت خشک می شوند و با دقت بررسی می شوند. نباید ابزارهای دیگر با سطوح اِچ شده برخورد داشته باشند. اگر کاندیشن کردن کافی باشد، و اچ کردن به خوبی انجام شده باشد، دندان ها کاملاً سفید، مات، و یخ زده به نظر خواهند رسید. در صورتی که دندان ها ظاهری به این شکل نداشته باشند، باید به مدت 30 ثانیه مجدداً اِچ شوند. اگر هر زمانی در طول اِچ کردن، بزاق دهان با دندان ها تماس پیدا کند، فرایند اچ کردن باید مجددا از ابتدا انجام شود. اگر پس از اتمام اچ کردن بزاق دهان با دندان های اچ شده تماس پیدا کند، باید دندان ها شستشو داده و خشک شوند و باز هم به مدت 30 ثانیه دیگر مجدداً اِچ شوند. باز هم باید ظاهر دندان ها از نظر سفید و مات یخی بودن مورد بررسی قرار بگیرند. وقتی دندان ها به خوبی اچ می شوند، برای سیل شدن آماده هستند.

 

قرار دادن سیلانت روی دندان ها

برای سیلانت کردن دندان آماده شده، مقداری از ماده مخصوص با استفاده از ابزار ویژه این کار روی دندان قرار داده می شود. یا به جای آن، از یک فرچه یا ابزار پلاستیکی کوچک برای پخش کردن آرام ماده سیلانت روی دندان استفاده می شود. نباید سیلانت را مانند رنگ به صورت رفت و برگشتی روی دندان پخش کرد زیرا موجب گیر کردن حباب هوا داخل فیشورها (درزها) می شود. برای قرار گیری سیلانت، مهم است همه درزها و حفره ها با دقت با ماده سیلانت پوشش داده شوند.

رزین های چسبناک به مینای منفذدار دندان نفوذ خواهند کرد و به آنها خواهند چسبید و منجر به ایجاد چسبندگی مکانیکی و داخلی خواهد شد. پدیده چسبندگی رزین یک ویژگی حیاتی برای باقی ماندن سیلانت در جای خود است. لزوم خشک بودن محل فرایند سیلانت نیز ضروری است زیرا آ؛لودگی مینای اچ شده با بزاق یا آب منجر به از دست رفتن چسبندگی خواهد شد.

فرایند ترکیب مواد سیلانت 15 ثانیه، زمان عمل کردن برای قرار گیری 45 ثانیه، و پلیمریزاسیون یا قرار گیری آن ظرف 60 ثانیه آغاز می شود. لازم است سیلانت ظرف 60 ثانیه اعمال شود؛ در غیر اینصورت، فرایند پلیمریزاسیون با مختل خواهد شد و چسبندگی رزین با مینای دندان با مشکل مواجه خواهد شد. 60 ثانیه دیگر لازم است تا پلیمریزاسیون تکمیل شود. بنابراین، کل زمان لازم از ابتدا تا انتها 120 ثانیه است.

 

بررسی سیلانت پلیریزه شده

پس از پلیمریزاسیون کامل، هر گونه رزین یا سیلانتی که از سطح مینای اچ شده دندان بیرون زده باشد باید با یک اسکیلرتیز، کورت، یا مته کاربیدی زدوده شود. پس از اتمام پلیمریزاسیون باید از حرکات پرخاشگرانه برای برداشتن سیلانت استفاده کرد تا از موفقیت آمیز بودن باندینگ اطمینان حاصل نمود. اگر سیلانت به درستی تنها در شیارها و فرو رفتگی های عمیق قرار گرفته باشد، تنظیم اکلوزال آن نیاز نیست. با این حال، باز هم اکلوژن مورد بررسی قرار می گیرد تا نقاط بلند شناسایی شوند و ممکن است لازم باشد روی آن تراشیده شود.

 

مراقبت از سیلانت

سیلانت باید در مراجعات بعدی به دندانپزشک مورد بررسی قرار بگیرد تا باقی ماندن آن در جای خود تأیید شود. تأثیرگذاری پیت و فیشور سیلانت ها با تحت نظارت قرار داشتن و نگهداری از سیلانت ها و دست نخورده باقی ماندن آنها افزایش می یابد. در صورت کنده شدن یا شکسته شدن تنها قسمتی از فیشور سیلانت، با تکرار همه این گام ها باید این فرایند مجدداً انجام شود. برداشتن سیلانت های به جا مانده از دفعه قبل لازم نیست.

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *