درمان های طبیعی برای تحلیل لثه
14 شهریور ماه 1401
پروتزهای دندانی تکی
14 آذر ماه 1401

در این نوشته می خوانید :

سرطان دهان نوعی سرطان سر و گردن است که زمانی ایجاد می شود که سلول های غیرطبیعی در پوشش گونه ها، لثه ها، سقف دهان، زبان یا لب ها به طور غیرقابل کنترلی رشد کنند. اغلب اوقات، سرطان اوروفارنکس- که نرم کام، دیواره های جانبی و پشتی گلو، یک سوم پشتی زبان و لوزه ها را درگیر می کند- نیز تحت این اصطلاح قرار می گیرد.

مصرف دخانیات و الکل از عوامل خطر اصلی این بیماری هستند، اما موارد دیگری نیز وجود دارد، از جمله ابتلا به عفونت ویروس پاپیلومای انسانی. شایع ترین علائم سرطان دهان عبارتند از زخم التیام ناپذیر یا درد مداوم دهان. برای تأیید تشخیص، بیوپسی یا نمونه برداری لازم است. بسته به محل و گسترش سرطان، درمان متفاوت است، اما به طور کلی مستلزم انجام جراحی، پرتو درمانی و یا شیمی درمانی است.

اکثریت قریب به اتفاق سرطان های دهان، سرطان های سلول سنگفرشی هستند.

سلول های سنگفرشی سلول های نازک و مسطحی هستند که دهان و گلو را پوشش می دهند. بسیار کمتر شایع است اما ممکن است سرطان های دهان غیر سلول سنگفرشی مانند تومورهای غدد بزاقی یا لنفوم ایجاد شوند.

علائم سرطان دهان

علائم مکرر

در حالی که سرطان های دهان را می توان به طور تصادفی، مثلاً در طول یک چکاپ دندانپزشکی، کشف کرد، اما برخی ممکن است باعث بروز علائمی شوند که به مراقبت های پزشکی فوری نیاز داشته باشند.

برخی از علائم پرتکرارتر سرطان دهان عبارتند از:

  • زخم یا تاولی که بهبود نمی یابد: زخم یا تاول داخل دهان که خوب نمی شود، شایع ترین علامت است.
  • درد مداوم: درد عمومی داخل دهان یا گلو که از بین نمی رود ممکن است رخ دهد.
  • لکه های سفید یا قرمز داخل دهان: این لکه ها می توانند روی کف دهان یا زیر زبان ایجاد شوند. در مراحل اولیه، لکوپلاکیا (لکه های سفید) و اریتروپلاکیا (لکه های برجسته و قرمز) نشانه های دیسپلازی، یک وضعیت پیش سرطانی هستند. این لکه ها در صورت عدم درمان، می توانند پیشرفت کرده و سرطانی شوند.

لکوپلاکیای خط بایت بسیار شایع است و روی مخاط باکانیر (مخالف محل تماس دندان های فک های بالا و پایین) ظاهر می شود. این نوع لکوپلاکیا خوش خیم است و به طور کلی پیش بدخیم (پیش سرطانی) تلقی نمی شود.

در صورت مشاهده هر گونه خونریزی غیرقابل توضیح داخل دهان باید به پزشک مراجعه کرد.

علائم زیر می توانند به طور متناوب اتفاق بیفتند یا به تدریج با سرطان دهان بدتر شوند:

  • مشکل در جویدن یا صحبت کردن، حرکت دادن فک، حرکت دادن زبان
  • احساس اینکه چیزی در گلوی شما وجود دارد
  • تورم یا توده در گونه، فک یا گردن
  • بی حسی و یا درد غیر قابل توضیح
  • تغییرات دندان ها یا فک ها: این ممکن است شامل پروتزهای مصنوعی دندانی باشد که به درستی یا راحت قرار نمی گیرند، همچنین دندان های لق یا دردناک.

علائم نادر

علائم کمتر شایع سرطان دهان شامل علائمی شبیه علائمی هستند که در اختلال مفصل فکی گیجگاهی (TMJ) نورالژی سه قلو یا مشکلات گوش یافت می شوند.

علائم غیر معمولی که ممکن است با سرطان دهان رخ دهند عبارتند از:

  • گوش دردی که ممکن است به فک و گونه ها منعکس شود
  • احساس پری در گوش
  • وزوز گوش (صدای زنگ در گوش)
  • سفتی فک و یا مشکل در باز کردن فک
  • درد در عضلات صورت یا عضلاتی که برای جویدن استفاده می شوند
  • سوزش، گزگز، یا احساس درد تیز الکتریکی در صورت
سرطان دهان

سرطان دهان

عوارض سرطان دهان

بسته به محل و مرحله سرطان، عوارض مختلف جسمی و مرتبط با کیفیت زندگی ممکن است در نتیجه سرطان یا روش مورد نیاز برای درمان آن رخ دهند.

کشیدن دندان، برداشتن زبان و یا استخوان

اگر سرطان به استخوان صورت یا زبان گسترش یافته باشد، ممکن است به جراحی نیاز داشته باشد. برای مرحله 3 یا 4 سرطان دهان، بخشی از فک برداشته می شود.

نکروز پرتویی، یک عارضه نادر پرتو درمانی، می تواند پس از پایان درمان رخ دهد.

جراحی می تواند به طور قابل توجهی ظاهر فیزیکی فرد را تغییر دهد و ممکن است روی صحبت کردن و غذا خوردن تأثیر بگذارد. جراحی ترمیمی و یا پروتزها می توانند برای کمک به حداقل رساندن این اثرات استفاده شوند.

مشکلات تنفسی

سرطان دهان می تواند با مشکلات تنفسی در نتیجه انسداد ناشی از سرطان یا ایجاد اسکار در اثر درمان ارتباط داشته باشد.

به عنوان مثال، یک تومور ممکن است تا حدی راه هوایی را مسدود کند، و به طور بالقوه به تراکئوستومی  tracheostomy نیاز داشته باشد. طی تراکئوستومی، حفره ای در جلوی گردن ایجاد می شود که به نای منتهی می شود. این حفره با یک لوله تراکئوستومی توخالی باز نگه داشته می شود تا یک راه هوایی جدید ایجاد شود.

سوء تغذیه و کم آبی بدن

با سرطان دهان، می توانید تورم، زخم، و خشکی دهان و یا از دست دادن حس چشایی را تجربه کنید. اختلال در جویدن و یا بلع نیز می تواند به دلیل انسداد ناشی از تومور یا جای زخم یا باریک شدن مربوط به درمان ایجاد شود.

این مسائل می توانند در تغذیه شما اختلال ایجاد کنند. اگر نتوانید غذای کافی را از طریق خوردن دریافت کنید، ممکن است پزشک شما قرار دادن لوله تغذیه ای را توصیه کند که امکان جریان پیدا کردن مواد مغذی به معده شما را فراهم کند.

سرطان دهان

سرطان دهان

چه زمانی باید به یک پزشک مراجعه کرد؟

علائم مداوم یا بدون توضیح دهان یا گلو که به مدت دو هفته یا بیشتر طول بکشند، به ارزیابی پزشکی توسط پزشک یا دندانپزشک شما نیاز دارند.

علل جدی می توانند شامل سرطان دهان، سرطان لب یا سرطان دهان و حلق باشد. سرطان اوروفارنکس می تواند لوزه ها، نرم کام، یک سوم عقب زبان و پشت و طرفین گلو را درگیر کند.

در حالی که بعید است سرطان عامل بروز علائم شما باشد، ممکن است مشکل دیگری داشته باشید که به درمان نیاز دارد- مانند حفره یا عفونت دندان.

بر اساس بنیاد سرطان دهان، در زمان تشخیص، بیشتر از 21 درصد از افراد مبتلا به سرطان دهان متاستازهای گرهی دارند- به این معنی که سرطان به غدد لنفاوی یا بافت های مجاور گسترش یافته است. بین 10 تا 34 درصد متاستازهای دوردست به اندام هایی مانند ریه ها دارند.

علل بروز سرطان دهان

علل شایع

سرطان دهان ریشه در تغییر در DNA سلول هایی دارد که روی سطوح دهان یا گلو را پوشش می دهند. این تغییرات DNA ممکن است با ایجاد ژن هایی که رشد سلول های سرطانی را آغاز می کنند (به نام انکوژن ها oncogenes) یا با خاموش کردن ژن هایی که به طور معمول رشد سلول های سرطانی را متوقف می کنند (به نام ژن های سرکوب کننده تومور tumor suppressor genes) باعث افزایش سرطان شوند.

هنگامی که سلول های غیرطبیعی که سطح دهان یا گلو را پوشش می دهند شروع به رشد غیرقابل کنترل می کنند، در نهایت یک تومور شکل می گیرد و ممکن است علائم ظاهر شوند.

عوامل خطر مرتبط با ایجاد سرطان دهان عبارتند از:

تنباکو

یک عامل خطر برای ابتلا به سرطان دهان استفاده از محصولات دود کردنی تنباکو از جمله سیگار، سیگار برگ و یا پیپ است.

هر چه فرد مدت زمان طولانی تری سیگار بکشد، خطر ابتلا به سرطان دهان افزایش پیدا می کند؛ گرچه، نکته مثبت تری که وجود دارد این است که، ترک سیگار با کاهش قابل توجه خطر مرتبط است.

محصولات غیر دودی تنباکو (مثلاً مصرف تنباکو به صورت اسنیف (بینی)، مالیدن روی لثه، قورت دادن، جویدن یا حل کردن) نیز با افزایش خطر سرطان دهان همراه هستند. تحقیقات بیشتر حاکی از این هستند که قرار گرفتن در معرض دود سیگار در دوران کودکی خطر ابتلا به سرطان دهان را در بزرگسالی افزایش می دهد.

الکل

مصرف الکل با ایجاد سرطان دهان مرتبط است، و این ارتباط وابسته به دوز است، به این معنا که هر چه یک فرد الکل بیشتری بنوشد، خطر ابتلا به سرطان بیشتر است.

مشخص شده است که ترکیبی از مصرف تنباکو و الکل به طور چشمگیری خطر ابتلا به این بیماری را در افراد افزایش می دهد.

ویروس پاپیلومای انسانی (HPV)

ویروس پاپیلومای انسانی (HPV virus) شایع ترین بیماری قابل انتقال از طریق مقاربت است که در ایالات متحده است تشخیص داده شده و با ایجاد زگیل تناسلی و سرطان های مختلف از جمله سرطان دهانه رحم، واژن، آلت تناسلی و مقعد مرتبط است. ویروس HPV، بویژه نوع  HPV-16، نیز ممکن است باعث بروز سرطان دهان شود، که اغلب در پایه زبان و در لوزه ها ایجاد می شود.

خبر خوب این است که واکسن HPV وجود دارد. در حالی که این واکسن برای کاهش خطر سرطان دهانه رحم ساخته شده است، تحقیقات نشان می دهند که شیوع عفونت HPV دهانی را در بین افراد واکسینه شده کاهش داده است. به این معنا که در صورت دریافت واکسن، خطر ابتلا به سرطان دهان کاهش می یابد، گرچه هنوز هیچ شواهد علمی وجود ندارند که این موضوع را ثابت کنند.

سیستم ایمنی ضعیف شده

افرادی که سیستم ایمنی ضعیفی دارند، بویژه افراد مبتلا به HIV یا افرادی که تحت پیوند عضو قرار گرفته اند، در معرض افزایش خطر ابتلا به سرطان دهان قرار دارند.

قرار گرفتن در معرض نور خورشید

قرار گرفتن طولانی مدت در معرض اشعه های مضر UV خورشید بدون استفاده از لوسیون دارای فاکتور محافظتی خورشید (SPF) در همه قسمت های بدن، خطر ابتلا به سرطان دهان، بویژه لب ها را افزایش می دهد.

سابقه شخصی

داشتن سابقه یک سرطان دهان، احتمال ابتلا به سرطان دوم دهان را افزایش می دهد. به همین دلیل مهم است که پزشک گوش و حلق و بینی چکاپ های منظم را برای شما انجام دهد، حتی اگر اولین سرطان دهان شما درمان شده باشد.

استفاده از کود فوفل

جویدن کود فوفل Betel quid یک عمل متداول در برخی مناطق خاص آسیا است و با ایجاد سرطان دهان همراه بوده است. کود فوفل شامل آجیل، ادویه جات، ترشی جات و لیمو ترش و سایر مواد تشکیل دهنده است. تحقیقات نشان می دهند که هر چه فرد مدت زمان طولانی تری از فوفل استفاده کند و بیشتر در طول روز آن را بجود، خطر ابتلا به سرطان دهان افزایش می یابد.

ژنتیک

داشتن سابقه خانوادگی سرطان دهان یک عامل خطر است، زیرا برخی جهش های ژنی (مرتبط با سرطان های دهان و گلو) می توانند از والدین به فرزند منتقل شوند؛ با این حال، اکثر موارد سرطان دهان ارثی نیستند.

علاوه بر داشتن سابقه خانوادگی سرطان دهان، سندرم های ژنتیکی خاصی نیز وجود دارند که خطر ابتلا به سرطان دهان را افزایش می دهند.

کم خونی فانکونی

کم خونی فانکونی Fanconi anemia یک سندرم ارثی نادر است که با نارسایی مغز استخوان و همچنین آسیب پذیری برای ابتلا به سرطان های مختلف، از جمله سرطان سر و گردن، و سرطان مری، مقعد و ناحیه تناسلی (به عنوان مثال، مثانه و کلیه) همراه است.

دیسکراتوز مادرزادی

دیسکراتوزیس مادرزادی Dyskeratosis congenita یک سندرم ارثی نادر است که مشخصه بارز آن ناخن های غیرطبیعی، تغییرات رنگ پوست در ناحیه گردن و سینه و لکه های سفید داخل دهان (به نام لکوپلاکیا) است؛ این لکه های سفید افراد را مستعد ابتلا به سرطان دهان و گلو می کنند.

عوامل خطر سبک زندگی

علاوه بر مصرف دخانیات و الکل، دیگر عوامل خطر مرتبط با سبک زندگی مرتبط با سرطان دهان عبارتند از:

کمبود میوه ها و سبزیجات در رژیم غذایی

رژیم غذایی کم سبزیجات می تواند خطر ابتلا به سرطان دهان را افزایش دهد. با افزایش مصرف میوه و سبزیجات، بویژه از گروه های زیر، می توانید خطر ابتلا به سرطان دهان را کاهش دهید.

میوه ها و سبزیجاتی که خطر سرطان دهان را کاهش می دهند:

  • لوبیا خشک، لوبیا چیتی و نخود
  • سیب، هلو، شلیل، آلو، گلابی و توت فرنگی
  • فلفل و گوجه فرنگی
  • هویج

استفاده از دهانشویه

گرچه هنوز یک عامل خطر در حال ظهور است، اما تحقیقات نشان می دهند که استفاده طولانی مدت و مکرر از دهانشویه (بالای 35 سال، بیش از یک بار در روز) با ایجاد سرطان دهان مرتبط است. علت این است که اکثر محصولات دهانشویه حاوی الکل هستند.

بهداشت ضعیف دهان

بهداشت ضعیف دهان ممکن است خطر ابتلا به سرطان دهان را افزایش دهد. مراقبت های منظم دندانی، مسواک زدن و نخ دندان کشیدن ممکن است این خطر را کاهش دهند.

سرطان دهان

سرطان دهان

درمان های سرطان دهان

بهترین گزینه های درمانی برای سرطان دهان به عوامل متعددی بستگی دارد، از جمله محل تومور، مرحله بیماری و سلامت عمومی. بر خلاف بسیاری از سرطان ها، درمان اصلی می تواند جراحی، شیمی درمانی یا پرتو درمانی باشد، و هم شیمی درمانی و هم پرتو درمانی ممکن است با یک رویکرد شفا بخشی استفاده شوند.

وقتی از جراحی استفاده می شود، همیشه اولین قدم نیست. قبل از جراحی، برای کاهش اندازه تومور، یا بعد از جراحی، برای پاکسازی سلول های سرطانی باقی مانده ممکن است شیمی درمانی (با پرتو درمانی) انجام شود. در صورتی که احتمال گسترش سرطان به غدد لنفاوی وجود داشته باشد، اغلب جدا سازی غدد لنفاوی انجام می شود. جراحی ترمیمی با پیوند پوست، عضله و یا استخوان ممکن است نیاز باشد. همچنین یک درمان هدفمند و نیز، نظر به درمان های جدیدتر مانند ایمونوتراپی، آزمایشات بالینی وجود دارند که می توانند برای برخی از افراد مبتلا به سرطان دهان انجام شوند.

اکثر افراد مبتلا به سرطان دهان تیمی از پزشکان را خواهند داشت که درمان را با همکاری یکدیگر انجام می دهند. این تیم می تواند متشکل از یک متخصص گوش و حلق و بینی (ENT)، انواع مختلف انکولوژیست ها مانند یک انکولوژیست پزشکی و انکولوژیست پرتو درمانی، یک متخصص جراحی پلاستیک و ترمیمی، و چندین دندانپزشک باشد. متخصصان پشتیبانی مانند آسیب شناس گفتار، فیزیوتراپیست و متخصص تغذیه نیز اغلب شامل می شوند.

روانشناس یکی از اعضای مهم تیم است که به افراد کمک می کند نه تنها با تشخیص سرطان، بلکه با مشکلات فیزیکی و تغییرات عاطفی که می توانند با تشخیص سرطان دهان همراه باشند کنار بیایند.

عمل جراحي

جراحی پایه اصلی درمان سرطان دهان است، اما همیشه نخستین گام در مراقبت نیست. از آنجا که این جراحی ها گاهی می توانند پیچیده و بد شکل باشند، بنابراین عاقلانه است جراحی را انتخاب کنید که تعداد زیادی از این جراحی ها را انجام می دهد. تجربه می تواند تفاوت بزرگی ایجاد کند، نه تنها در از بین بردن موفق سرطان دهان، بلکه در انجام این کار با کمترین میزان آسیب به بافت سالم.

همانطور که در مورد برخی دیگر از سرطان ها مشاهده شده است، یک مطالعه در سال 2017 نشان داد افرادی که به دنبال درمان برای سرطان دهان در مراکز سرطانی هستند که تعداد زیادی از افراد مبتلا به این بیماری را درمان می کنند، ممکن است نتایج بهتری داشته باشند.

جراحی برای برداشتن تومور

جراحی برای برداشتن سرطان دهان فرصتی برای درمان ارائه می دهد و ممکن است بلافاصله پس از تشخیص یا پس از درمان با شیمی درمانی (و احتمالاً پرتو درمانی) برای کاهش اندازه تومور انجام شود. در صورت امکان تومور به طور کامل و همراه با حاشیه ای از بافت طبیعی برداشته می شود. فرایندهای خاص ممکن است شامل موارد زیر باشند:

  • جراحی Mohs: این جراحی یک روش جراحی است که در آن جراح مقدار کمی از بافت را برمی دارد و زیر میکروسکوپ آن را بررسی می کند. این کار به طور مکرر انجام می شود تا زمانی که هیچ شواهدی از سرطان باقی نماند. این فرایند ممکن است برای تومورهایی مانند تومورهای لب مفید باشد، که در آن برداشتن حتی مقدار اندکی از بافت طبیعی می تواند باعث تغییر شکل شود.
  • برداشتن حنجره: گاهی اما نه اغلب، برای برداشتن کامل تومور، برداشتن جعبه صدا ضروری است.
  • گلوسکتومی (جزئی یا کامل): برداشتن جزئی یا کامل زبان ممکن است برای سرطان های زبان مورد نیاز باشد. هنگامی که یک سوم یا کمتر از زبان برداشته می شود، گفتار درمانی اغلب می تواند به افراد کمک کند تا گفتار طبیعی خود را بازیابند.
  • ماکزیلکتومی (جزئی یا کامل): گاهی اوقات برداشتن استخوانی که سقف دهان را تشکیل می دهد نیاز است.
  • مندیبلکتومی (جزئی یا کامل): گاهی اوقات برداشتن قسمتی، قسمت هایی، یا تمام استخوان فک نیاز است. هنگامی که این اتفاق رخ می دهد، اغلب پیوند استخوان از لگن و دیگر مناطق بدن می تواند نقص باقی مانده را ترمیم کند.
  • تراکئوستومی: در برخی از سرطان های دهان ممکن است ایجاد سوراخ در نای نیاز باشد. زمانی که تومور بزرگ است ممکن است این روش دائمی باشد، یا ممکن است یک راه حل موقت برای اطمینان از حفظ راه هوایی حین وجود تورم ناشی از جراحی، شیمی درمانی یا پرتو درمانی باشد.
  • لوله تغذیه: جراحی سرطان دهان می تواند باعث ایجاد مشکل در غذا خوردن شود و ممکن است برای حفظ تغذیه به یک لوله تغذیه موقت مانند لوله NG یا لوله G نیاز باشد.

تکنیک های جراحی مختلف، مانند جراحی رباتیک، ممکن است استفاده شوند، بویژه در مورد سرطان هایی مانند سرطان گلو.

سرطان دهان

سرطان دهان

تشریح غدد لنفاوی

اگر سرطان دهان به غدد لنفاوی گردن سرایت کرده باشد یا احتمال گسترش آن وجود داشته باشد، معمولاً در زمان جراحی، تشریح غدد لنفاوی انجام می شود. در این فرایند، جراحان پیش بینی می کنند که احتمالاً سرطان به کدام غدد لنفاوی تخلیه می شود و این گره ها را خارج می کنند تا بتوانند آنها را از نظر وجود سلول های سرطانی بررسی کرد. در برخی مؤسسات، بیوپسی غدد لنفاوی نگهبان (شبیه بیوپسی غدد نگهبان سرطان پستان) ممکن است انجام شود. در این فرایند، یک نشانگر رادیواکتیو و رنگ به داخل تومور تزریق می شوند تا اولین غدد لنفاوی که سرطان به آنها گسترش خواهد یافت، ردیابی شوند. سپس می توان این غدد لنفاوی خاص را بیوپسی کرد و اگر سرطانی یافت نشد، ممکن است برداشتن بیشتر غدد لنفاوی نیاز نباشد.

انواع تشریح غدد لنفاوی ممکن است شامل تشریح جزئی باشد که در آن فقط چند غدد لنفاوی برداشته می شوند، تشریح غدد لنفاوی رادیکال اصلاح شده که در آن اکثر غدد لنفاوی و همچنین برخی از ماهیچه ها و اعصاب برداشته می شوند، و تشریح غدد لنفاوی رادیکال که در آن علاوه بر غدد لنفاوی، ماهیچه ها، اعصاب و سیاهرگ ها نیز برداشته می شوند.

جراحی ترمیمی

بسته به محل و وسعت جراحی اصلی، ممکن است جراحی های ترمیمی بیشتری نیاز باشند. اینها ممکن است شامل پیوند استخوان، عضله، پوست، یا فرایند فلپ باشند. ایمپلنت های دندانی نیز ممکن است نیاز باشند.

پیشرفت های اخیر در جراحی ترمیمی اکنون به بسیاری از افرادی که حتی جراحی بزرگ سرطان دهان را انجام داده اند، اجازه می دهند تا به نتایج قابل قبول زیبایی دست یابند.

اثرات جانبی

عوارض جانبی احتمالی جراحی می توانند شامل مشکلات مربوط به بی حسی، عفونت یا خونریزی باشند. بسته به اندازه یا وسعت جراحی، ممکن است خوردن، صحبت کردن و تنفس به خطر بیفتند. برای کمک به تنفس ممکن است یک لوله تراکئوستومی نیاز باشد، و برای اطمینان از تغذیه خوب ممکن است یک لوله تغذیه نیاز باشد. گفتار درمانی و فیزیوتراپی نیز ممکن است نیاز باشند. هر گونه جراحی خطر لخته شدن خون را به همراه دارد، همانطور که وجود خود سرطان چنین خطری را می تواند در پی داشته باشد، بنابراین برای به حداقل رساندن خطر لخته شدن خون باید اقدامات احتیاطی انجام شوند.

سرطان دهان

سرطان دهان

شیمی درمانی

شیمی درمانی اغلب برای درمان سرطان های دهان استفاده می شود. این روش با از بین بردن سلول هایی که در بدن به سرعت در حال رشد هستند، مانند سلول های سرطانی، عمل می کند. از آنجا که سلول های عادی (مانند فولیکول های مو و سلول هایی که دستگاه گوارش را پوشش می دهند) نیز ممکن است به سرعت تقسیم شوند، عوارض جانبی شایع هستند.

زمان بندی

شیمی درمانی برای سرطان دهان ممکن است به صورت زیر انجام شود:

  • درمان کمکی: اصطلاح کمکی به معنای “علاوه بر چیز دیگر” است و به شیمی درمانی اطلاق می شود که همراه (و بعد از) جراحی انجام می شود. در حالی که جراحی ممکن است تمام علائم قابل مشاهده سرطان را از بین ببرد، سلول های سرطانی باقیمانده ممکن است به رشد خود ادامه دهند و منجر به عود سرطان شوند. درمان کمکی، به امید کاهش خطر عود، همراه با پرتو درمانی انجام می شود.

داروهای شیمی درمانی

انواع مختلفی از داروهای شیمی درمانی وجود دارند که روی قسمت های مختلف چرخه سلولی کار می کنند (مراحلی که یک سلول در فرآیند تقسیم شدن به دو سلول به جای یک سلول طی می کند). این داروها ممکن است به تنهایی یا به صورت ترکیبی استفاده شوند و معمولاً هر چند هفته یکبار به صورت دوره ای تجویز می شوند. داروهایی که معمولاً برای سرطان دهان استفاده می شوند عبارتند از:

  • پلاتینول (سیس پلاتین)
  • پاراپلاتین (کاربوپلاتین)
  • 5-FU (5- فلوروراسیل)
  • تاکسول (پاکلیتاکسل)
  • تاکسوتر (دوستاکسل)
  • ترکسال (متوترکسات)
  • کیترودا (پمبرولیزوماب)

اثرات جانبی

تعدادی از عوارض جانبی شیمی درمانی وجود دارند، گرچه مدیریت این عوارض در سال های اخیر به طور قابل توجهی بهبود یافته است. عوارض جانبی شایع عبارتند از:

  • ریزش مو
  • سرکوب مغز استخوان: سلول های موجود در مغز استخوان که به گلبول های سفید، گلبول های قرمز و پلاکت ها تبدیل می شوند، به سرعت تقسیم می شوند و بنابراین سطح این سلول ها اغلب در افرادی که شیمی درمانی می شوند کاهش می یابد.

کاهش نوع خاصی از گلبول های سفید خون به نام نوتروفیل ها (نوتروپنی ناشی از شیمی درمانی) می تواند منجر به افزایش خطر عفونت ها شود. کاهش گلبول های قرمز (کم خونی ناشی از شیمی درمانی) می تواند باعث خستگی و رنگ پریدگی شود. کاهش پلاکت ها (ترومبوسیتوپنی ناشی از شیمی درمانی) می تواند منجر به کبودی و خونریزی آسان شود.

داروهایی در دسترس هستند که می توانند تولید گلبول های سفید را تحریک کنند و شیمی درمانی را نسبت به گذشته ایمن تر کنند.

  • حالت تهوع و استفراغ: یکی از عوارض جانبی وحشتناک شیمی درمانی حالت تهوع و استفراغ است، گرچه بسیاری از افراد اکنون با استفاده از داروهایی برای جلوگیری از حالت تهوع ،علائم کمتری را تجربه می کنند.
  • نوروپاتی محیطی: داروهای شیمی درمانی که برای سرطان دهان استفاده می شوند، مانند تاکسول و تاکسوتر، اغلب باعث نوروپاتی محیطی می شوند. علائم شامل بی حسی و گزگز در دست ها و پاها هستند. این علائم ممکن است موقتی باشند یا ممکن است پس از درمان برای مدت طولانی باقی بمانند. در حال حاضر مطالعاتی در حال بررسی روش هایی برای کاهش این خطر هستند و ارزش دارد که در این مورد با انکولوژیست خود صحبت کنید.
  • زخم های دهان و تغییر در حس چشایی: آفت های دهان همراه با شیمی درمانی شایع هستند و داروهای شیمی درمانی، بویژه داروهای پلاتین مانند پلاتینول و پاراپلاتین، اغلب باعث ایجاد طعم فلزی داخل دهان می شوند.

عوارض جانبی طولانی مدت شیمی درمانی نیز ممکن است رخ دهند، گرچه مزایای درمان معمولاً بسیار بیشتر از این خطرات هستند. برخی از داروهای شیمی درمانی می توانند خطر بیماری قلبی را افزایش دهند یا خطر ابتلا به سرطان ثانویه مانند سرطان خون را افزایش دهند.

سرطان دهان

سرطان دهان

پرتو درمانی

در پرتو درمانی از امواج با انرژی بالا برای تخریب سلول های سرطانی استفاده می شود. پرتو درمانی ممکن است به تنهایی، به عنوان درمان اصلی سرطان دهان، یا ممکن است قبل یا بعد از جراحی (با یا بدون شیمی درمانی) استفاده شود. همچنین می توان از آن برای کاهش علائم مربوط به سرطان های پیشرفته استفاده کرد. به طور کلی، پرتو درمانی به تنهایی، فقط برای سرطان های کوچکتر دهان، به عنوان درمان اولیه، یک گزینه است. پرتو درمانی را می توان به یکی از این دو روش انجام داد:

  • پرتو درمانی خارجی: پرتو درمانی خارجی نوعی پرتو درمانی است که اکثر افراد با آن آشنا هستند. اغلب پنج روز در هفته به مدت شش تا هفت هفته انجام می شود. همچنین می تواند به عنوان پرتوهای استریوتاکتیک بدن (SBRT) به صورت درمان مجزا یا چندین درمان دو هفته ای که طی دو تا سه هفته انجام می شود، تجویز شود.
  • پرتو درمانی داخلی (براکی تراپی): که کمتر متداول است، معمولاً برای درمان سرطان می توان دانه های رادیواکتیو را درون تومور کاشت.

نکته قابل توجه این است که افراد مبتلا به سرطان دهان که سیگار می کشند، به اندازه افرادی که در طول درمان سیگار نمی کشند، به پرتو درمانی پاسخ نمی دهند.

پرتو درمانی پروتون

درمان با پرتو پروتون یک گزینه جدیدتر در درمان سرطان دهان است. این روش به روشی مشابه پرتو درمانی عمل می کند، اما در عوض از پروتون های دارای انرژی بالا برای تخریب بافت سرطانی استفاده می کند. به طور کلی، اثربخشی پرتو پروتون شبیه پرتو درمانی است، اما به دلیل مکانیسم عملکرد آن (پرتوهای پرانرژی تا حدی فراتر از تومور ادامه می دهند در حالی که پروتون ها متوقف می شوند)، ممکن است کمتر از پرتو درمانی سنتی به بافت های طبیعی آسیب وارد کند.

اثرات جانبی

عوارض جانبی شایع پرتو درمانی عبارتند از قرمزی و ناراحتی پوست روی ناحیه ای که پرتو تابانده می شود، و خستگی. التهاب غشاء های مخاطی داخل دهان نیز شایع است. آسیب به غدد بزاقی می تواند باعث خشکی دهان شود. آسیب به استخوان فک گاهی اوقات می تواند منجر به وضعیتی به نام استئونکروز فک شود. بسته به محل تومور، گاهی اوقات از دست دادن حس چشایی و گرفتگی صدا نیز رخ می دهد. تاباندن اشعه به ناحیه گردن ممکن است باعث التهاب مری (ازوفاژیت پرتویی) شود.

تاباندن پرتو همچنین می تواند منجر به ایجاد اسکار و سفت شدن بافت (فیبروز پرتویی) شود که باعث سفتی فک می شود، اما مشخص شده است که درمان افراد با دارویی به نام اتیل (آمیفوستین) آسیب اشعه به بافت طبیعی را کاهش می دهد.

با بهبود نرخ بقاء سرطان، توجه به عوارض جانبی طولانی مدت پرتو درمانی نیز اهمیت بیشتری پیدا می کند. علاوه بر فیبروز پرتویی (که دائمی است) و منجر به سفتی می شود، پرتوها همچنین ممکن است باعث کم کاری تیروئید به دلیل آسیب به غده تیروئید و پوسیدگی دندان به دلیل اختلال در غدد بزاقی شود. مانند شیمی درمانی، پرتو درمانی ممکن است باعث افزایش جزئی خطر بیماری قلبی و همچنین سرطان های ثانویه شود، بویژه هنگامی که با شیمی درمانی ترکیب می شود.

درمان هدفمند

درمان های هدفمند داروهایی هستند که به طور خاص سلول های سرطانی یا مسیری که در فرآیند تولید مثل سلول سرطانی استفاده می شود، را هدف قرار می دهند.

از آنجا که این داروها مخصوص سرطان هستند، آنها اغلب (اما نه همیشه) نسبت به شیمی درمانی عوارض جانبی کمتری دارند.

اربیتوکس (ستوکسیماب) یک آنتی بادی مونوکلونال است که پروتئینی را هدف قرار می دهد که روی سطح سلول های سرطانی باعث تقسیم و تولید مثل آنها می شود. درمان های هدفمند سرطان را “درمان” نمی کنند، اما ممکن است رشد سرطان را برای مدت زمان قابل توجهی کنترل کنند. آنها اغلب همراه با شیمی درمانی و پرتو درمانی استفاده می شوند. اربیتوکس تنها ممکن است در تومورهای پیشرفته یا متاستاتیک استفاده شود. هنگامی که استفاده از اربیتوکس مناسب باشد، ممکن است نجات فرد مبتلا به سرطان دهان را افزایش دهد.

عوارض جانبی

عوارض جانبی معمولاً خفیف تر از شیمی درمانی هستند و می توانند شامل بثورات پوستی مهارکننده EGFR (بثوراتی شبیه آکنه اما نه آکنه) و اسهال باشد. همچنین خطر واکنش های آلرژیک نیز وجود دارد.

آزمایشات بالینی

آزمایشات بالینی در حال پیشرفت زیادی وجود دارند که در پی روش های بهتری برای درمان سرطان دهان یا در پی روش هایی هستند که عوارض جانبی کمتری دارند. برخی از این مطالعات به دنبال ترکیبی از درمان های فوق هستند و برخی دیگر به دنبال راه های جدیدتر برای درمان سرطان هستند.

مانند بسیاری از سرطان های دیگر، این امید وجود دارد که ایمیونوتراپی ممکن است برای افراد مبتلا به سرطان دهان مفید باشد. داروهای ایمونوتراپی مانند opdivo (nivolumab) و Keytruda (pembrolizumab) در حال حاضر برای خط دوم درمان سرطان دهان پیشرفته و متاستاتیک مورد تأیید FDA هستند. این داروها به طور ساده با حذف ترمزی که سلول های سرطانی روی سلول های ایمنی ایجاد می کنند، کار می کنند و به سیستم ایمنی بدن کمک می کنند تا سلول های سرطانی را شناسایی کرده و به آنها حمله کنند.

سرطان دهان

سرطان دهان

درمان تسکینی

بسیاری از افراد از اصطلاح “مراقبت تسکینی” می ترسند، اما در واقع، مراقبت تسکینی می تواند حتی برای افراد مبتلا به سرطان های بسیار قابل درمان مفید باشد. مراقبت تسکینی به عنوان درمانی تعریف می شود که بر بهبود سلامت جسمی، عاطفی و معنوی افراد در هنگام مقابله با بیماری هایی مانند سرطان تمرکز دارد. در حالی که بیمارستان نوعی مراقبت تسکینی در نظر گرفته می شود، اما مراقبت تسکینی اغلب در کنار درمان های مرسوم سرطان مانند جراحی، شیمی درمانی و پرتو درمانی استفاده می شود.

بسیاری از مراکز بزرگ سرطان اکنون دارای تیم های مراقبت تسکینی هستند که می توانند به هماهنگ کردن مراقبت برای مبتلایان به سرطان کمک کنند. این تیم ها ممکن است شامل یک پزشک متخصص، یک پرستار متخصص، درمانگرهایی مانند فیزیوتراپیست ها و کاردرمانگران و متخصصان سلامت رفتاری مانند روانشناسان باشند.

از آنجا که مفهوم مراقبت تسکینی بسیار جدید است، افراد ممکن است مجبور شوند بحث را با درخواست مشاوره آغاز کنند. علائمی که ممکن است بتوان با مراقبت تسکینی به آنها رسیدگی کرد عبارتند از کنترل درد، تغذیه، حالت تهوع، از دست دادن اشتها و موارد دیگر.

طب مکمل (CAM)

در حال حاضر هیچ روش درمانی جایگزینی وجود ندارد که در درمان سرطان های دهان مؤثر باشد، با این حال بسیاری از درمان هایی که تحت این عنوان قرار می گیرند می توانند در مقابله با علائم سرطان و درمان سرطان به افراد کمک کنند. بسیاری از مراکز بزرگ سرطان اکنون این درمان ها را با رویکردی یکپارچه برای سرطان ارائه می دهند؛ ترکیب این روش ها با درمان های مرسوم سرطان. برخی از درمان های جایگزین برای درمان علائم سرطان که ممکن است برای افراد مبتلا به سرطان دهان مفید باشند عبارتند از مدیتیشن، ماساژ درمانی، یوگا، موسیقی درمانی، هنر درمانی و حتی درمان با حیوانات خانگی. همچنین شواهدی وجود دارد که نشان می دهند طب سوزنی ممکن است به افراد مبتلا به سرطان کمک کند، اما مهم است که قبل از امتحان کردن آن با پزشک خود صحبت کنید.

بسیاری از افراد در مورد مزایای ویتامین ها یا مکمل های غذایی برای سرطان دهان تعجب می کنند. در حالی که تحقیقات نوپا هستند، برخی از مطالعات حاکی از این هستند که کورکومین، یکی از اجزای زردچوبه، ممکن است اثربخشی درمان های سرطان دهان را بهبود بخشد (ممکن است پرتو درمانی را مؤثرتر کند). با این حال، ما هنوز نمی دانیم که آیا یافته های حاصل از مطالعات آزمایشگاهی و حیوانی در صورت استفاده در بدن انسان، فایده ای خواهند داشت یا خیر.

اگر می خواهید هر یک از این روش ها را امتحان کنید، ابتدا با پزشک خود صحبت کنید. برخی از مکمل های ویتامین وجود دارند که ممکن است با شیمی درمانی یا پرتو درمانی تداخل داشته باشند.

مراقبت حمایتی/ سبک زندگی

علاوه بر درمان های فوق، کارهای زیادی وجود دارند که می توانید خودتان برای بهبود کیفیت زندگی و نتیجه درمان خود انجام دهید. وقت گذاشتن برای یادگیری در مورد سرطان، و حمایت از مراقبت از خود، می تواند به شما کمک کند تا از آنچه داخل بدنتان می گذرد احساس خوبی داشته باشید و حتی ممکن است نتایج را بهبود بخشد. گرد هم آوردن یک جامعه حمایت کننده از دوستان و خانواده ضروری است، زیرا هیچ کس نباید به تنهایی با سرطان روبرو شود.

با مشارکت در یک جامعه حمایتی، یک گروه پشتیبانی محلی یا یک جامعه پشتیبانی آنلاین می توانند پشتیبانی ارائه دهند، در حالی که به شما کمک می کنند جدیدترین ها را در مورد درمان سرطان دهان بیاموزید. صحبت کردن با افراد دیگری که با سرطان دهان مواجه شده اند می تواند بسیار ارزشمند باشد زیرا شما با برخی از مشکلات ناشی از سرطان دهان کنار می آیید؛ مسائلی مانند صحبت کردن، خوردن و تنفس، که افرادی که به سرطان دهان مبتلا نیستند، آنها را بدیهی می دانند.

در نهایت، اگر سیگار می کشید، برای ترک سیگار کمک بگیرید. همانطور که قبلا اشاره شد، افرادی که سیگار می کشند کمتر به پرتو درمانی پاسخ می دهند، و دلایل زیادی وجود دارد که ترک سیگار پس از تشخیص سرطان مهم است.

0/5 (0 نظر)

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *